Zużyte banknoty i monety z orzełkiem w koronie możemy bezpłatnie oddać w banku na terenie Polski. W zamian otrzymamy całość lub połowę ich wartości nominalnej. By wymiana banknotów była możliwa, musimy spełnić pewne warunki.
Jak wskazują statystyki, gotówka jest najczęściej wybieraną formą rozliczania transakcji w naszym kraju. Pewnie długo – jeśli w ogóle – to się nie zmieni.
Banknotów używamy m.in. w sklepach osiedlowych, na targowiskach, w drobnych punktach usługowych (szewc, krawiec, kaletnik) czy podczas kupowania biletów parkingowych. W konsekwencji nośnik, jakim jest papier zadrukowany odpowiednimi wzorami, zużywa się. Z czasem pojawiają się na nim pęknięcia. Zdarza się, że pieniądze trafiają do pralki…
Uszkodzony środek płatniczy jest niechętnie przyjmowany przez sprzedawców. Trudno im się dziwić. Sami pewnie też kręcilibyśmy nosem, gdyby ktoś zapłacił nam mocno sfatygowanymi banknotami. Na szczęście dla takiej gotówki jest ratunek – wymiana banknotów w NBP. Jak to zrobić?
Wymiana banknotów – warunki
Reguluje to rozporządzenie prezesa NBP nr 1/2003 z 15 stycznia 2013 r. Wymianie podlegają zużyte i uszkodzone znaki pieniężne, których autentyczność nie budzi podejrzeń. Ich cechy muszą też umożliwiać określenie nominału.
Wymienić można banknoty, których zachowany fragment stanowi co najmniej 45 proc. powierzchni normalnego banknotu i można z niego odczytać nominał.
Co z bilonem? Ten również można wymienić. Jednak rdzeń lub pierścień monety musi być zachowany w całości. Nie da się uratować monet ani ich elementów (rdzenia i pierścienia) z ubytkami i zniekształceniami powierzchni pierwotnej. Chodzi o bilon podziurawiony, opiłowany, obcięty, poryty i pogięty.
W celu uzyskania nowych środków płatniczych powinniśmy udać się do oddziału banku (komercyjnego albo spółdzielczego). Tam pozostawimy pieniądze za pokwitowaniem.
Następnie zużyte lub uszkodzone banknoty czy monety są dostarczane do NBP. W banku centralnym ocenia się stopień zniszczenia przekazanego znaku pieniężnego. To istotne, gdyż od tego zależy wartość środków wypłaconych z powrotem klientowi.
Zasady wymiany uszkodzonych pieniędzy
Całość wartości nominalnej otrzymamy, gdy
banknot ma 100 proc. pierwotnej powierzchni, ale jest np. popisany, porysowany, zabrudzony, poplamiony,
zachowana część stanowi 75 proc. pierwotnej powierzchni,
dostarczymy banknot jest przerwany na dwie części – sklejone lub niesklejone – jeżeli oba fragmenty pochodzą z tego samego banknotu, nie mają ubytków powierzchni w miejscu przerwania i w sumie stanowią 100 proc. pierwotnej powierzchni
- moneta zachowała swoje istotne elementy plastyczne (może być uszkodzona wskutek umieszczenia na niej rysunku, nadruku czy napisu),
zachowały rozłączone elementy (rdzeń i pierścień) tej samej monety.
Połowę wartości nominalnej otrzymamy, gdy:
zachowany fragment banknotu stanowi 45-75 proc. pierwotnej powierzchni,
- zachowała się część monety (pierścień albo rdzeń) wraz z jej istotnymi elementami plastycznymi.
Po przeprowadzeniu operacji wymiany bank, któremu przekazaliśmy znaki pieniężne, informuje nas o decyzji NBP i ewentualnie wypłaca należne środki. Za wykonane czynności nie są pobierane opłaty – tak ze strony banku centralnego, jak i banku uczestniczącego w przedsięwzięciu.
Co NBP robi z oddaną mu gotówką, która w wyniku uszkodzenia czy zużycia przestała być prawnym środkiem płatniczym? Niszczy ją.
Uwaga na pieniądze wykradzione
Na mocy par. 5 ust. 1 wspomnianego rozporządzenia banki mają obowiązek przyjmowania banknotów i monet przedstawionych do wymiany, o ile te spełniają one przytoczone wyżej warunki.
Nie dotyczy to jednak banknotów i monet, co do których istnieje podejrzenie, że pochodzą ze specjalistycznych pojemników lub urządzeń zabezpieczonych elektronicznie, służących do transportu i przechowywania znaków pieniężnych. Innymi słowy: jeśli kasjer poweźmie podejrzenie, że klient przedstawia mu do wymiany gotówkę wykradzioną z bankomatów czy kasetek, nie przyjmie jej.
Co wtedy? Wnioskodawca, jeśli nadal chce uzyskać nowe środki płatnicze, powinien zgłosić się bezpośrednio do okręgowego oddziału NBP. W takim przypadku oddział ten musi powiadomić o tym zamiarze właściwą ze względu na obszar działania komendę wojewódzką policji. Ta może wszcząć postępowanie.
NBP ocenia stopień zniszczenia przedstawionych mu znaków pieniężnych i podejmuje decyzję o wymianie lub jej odmowie. Ewentualna wymiana na nowe środki, stanowiące całość lub połowę wartości nominalnej przekazanej gotówki, następuje po upływie 14 dni od momentu zawiadomienia policji.
Maciej Kusznierewicz
Dodaj komentarz