Mimo niesprzyjających czynników największe firmy rodzinne świata zwiększyły przychody o 1/10. W większości przypadków są to biznesy powstałe co najmniej pół wieku temu, które funkcjonują w branży konsumenckiej lub produkcyjnej. Łącznie dają pracę 24,5 mln ludzi. Na razie nie ma wśród nich przedsiębiorstw z Polski, ale niebawem może się to zmienić.
Firma doradcza E&Y wraz z Uniwersytetem St. Gallen po raz piąty zbadali największe firmy rodzinne świata. Za kryterium przyjęli wielkość przychodów podmiotów zarządzanych przez co najmniej drugie pokolenie właścicieli. Tak powstał obejmujący 500 przedsiębiorstw Family Business Index 2023.
Największe firmy rodzinne świata wg branż
Sklasyfikowane w nim firmy wypracowały łącznie obroty w wysokości 8,02 bln USD i zatrudniały 24,5 mln ludzi. Gdyby stanowiły państwo, zajęłoby one trzecie miejsce po USA i Chinach pod względem wielkości PKB.
Mimo niesprzyjających okoliczności (pandemia, wojna, wysokie stopy procentowe) największe przedsiębiorstwa rodzinne świata zwiększyły przychody o 10 proc. (740 mld USD) w stosunku do poprzedniego badania sprzed dwóch lat. Z tym że nie dotyczyło to wszystkich. W niektórych krajach (Chiny, Kanada, Holandia) sprzedaż zanotowana przez największe firmy rodzinne zmalała.
Większość uwzględnionych podmiotów działała w sektorze konsumenckim (37 proc.) i produkcyjnym (29 proc.). Udział tych drugich wzrósł do największego poziomu w ośmioletniej historii badania.
Niemal połową sklasyfikowanych w rankingu firm kieruje członek rodziny właścicieli. Średni wiek członka zarządu wynosi 62 lata. Jednak 1/5 osób z ich ścisłego kierownictwa ma mniej niż 40 lat.
Największe firmy rodzinne świata wg kraju siedziby
Zestawienie zdominowały podmioty z USA (118) i Niemiec (78). W sumie stanowią one 40 proc. największych biznesów kontrolowanych przez familie.
Jeszcze wyraźniejszy jest ich udział mierzony przychodami, które łącznie sięgnęły 3,85 bln USD (2,72 + 1,13). To niemal połowa obrotów wypracowanych przez największe firmy rodzinne świata z rankingu Family Business Index. Natomiast największe przedsiębiorstwa rodzinne z Ameryki Płn. i Europy wygenerowały 80 proc. przychodów (6,45 bln USD) całej „500-ki”.
Połowa z 500 największych przedsiębiorstw notowana jest na giełdzie. By znalazły się w rankingu, członkowie rodziny muszą mieć co najmniej 1/3 praw głosów wśród akcjonariuszy. Dla spółek niepublicznych próg ten wynosi 50 proc.
Długowieczne przedsiębiorstwa rodzinne
Największe firmy rodzinne świata wyróżniają się nie tylko wynikami finansowymi, ale też wiekiem. Przeszło 3/4 z nich istnieje co najmniej 50 lat. Natomiast prawie 1/3 powstała przeszło 100 lat temu.
Najstarszym uwzględnionym w rankingu przedsiębiorstwem jest japońskie Takenaka. Firma z branży budowlanej powstała w 1610 r. i obecnie jest zarządzana przez XVII pokolenie założycieli.
Po raz kolejny na pierwszym miejscu wśród największych firm rodzinnych świata znalazł się amerykański Wal-Mart należący do Waltonów. Tak jak przed rokiem druga lokata przypadła Berkshire Hathaway założonemu przez jednego z najwybitniejszych inwestorów w historii, czyli Warrena Buffetta. Na trzecią pozycję awansował Cargill.
Skład top 10 jest stabilny. Poza wymienioną trójką od początku tworzenia Indeksu Firm Rodzinnych (2015) widnieją w nim również podmioty założone lub kontrolowane przez familie: Fordów, Kochów, Schwarzów (należą do niej Lidl i Kaufland) oraz Quandtów (BMW).
Największe firmy rodzinne świata 2023 – top 10
| lp. | Firma | Przychody [mld USD] | Kraj siedziby | Rodzina | Sektor |
| 1. | Wal-Mart | 572,8 | USA | Walton | konsumencki |
| 2. | Berkshire Hathaway | 276,1 | USA | Buffett | finansowy |
| 3. | Cargill | 165 | USA | Cargill-MacMillan | konsumencki |
| 4. | Schwarz Group (Lidl + Kaufland) | 151,5 | Niemcy | Schwarz | konsumencki |
| 5. | Ford | 136,3 | USA | Ford | produkcyjny |
| 6. | BMW | 131,6 | Niemcy | Quandt | produkcyjny |
| 7. | Koch | 125 | USA | Koch | produkcyjny |
| 8. | Comcast | 116,4 | USA | Roberts | technologiczny |
| 9. | Dell | 101,2 | USA | Dell | technologiczny |
| 10. | Reliance | 94 | Indie | Ambani | energetyczny |
Największe firmy rodzinne z Polski
W rankingu nie ma przedsiębiorstw z Polski oraz Europy Środkowo-Wschodniej. Wynika to z faktu, że te największe są nadal zarządzane przez ich twórców, a nie potomków założycieli.
Gdy nastąpi w nich zmiana warty, w zestawieniu znaleźć mogą się m.in. Dino, LPP oraz Grupa Polsat, które generują przychody większe niż 3,3 mld USD. A właśnie tyle wypracowały podmioty z końcówki listy 500 największych przedsiębiorstw rodzinnych świata.
– Większość sklasyfikowanych firm powstała w latach 1945-1988, czyli przed liberalizacją polskiej gospodarki, która otworzyła drogę do własności prywatnej w naszym kraju. Nasze przedsiębiorstwa po prostu nie miały czasu, by dojrzeć – zauważa Magdalena Kasiarz, partner w EY Law. – Spodziewam się, że w najbliższych kilku latach przynajmniej jeden podmiot z Polski znajdzie się w tym prestiżowym badaniu – dodaje.
Maciej Kusznierewicz
Dodaj komentarz