Od 1989 prywatny majątek Polaka mającego co najmniej 18 lat zwiększył się siedmiokrotnie – do 105 tys. USD. Jest dwukrotnie większy niż Bułgara i pięciokrotnie większy niż Ukraińca. Jednak pozostaje niewielki na tle bogactwa przeciętnego Europejczyka. Stanowią go głównie nieruchomości.
Istnieją różne miary rozwoju i wzrostu zamożności państw. Praktycznie każda pokazuje, że Polska jest dużo bogatsza niż przed transformacją ustrojową w 1989. Potwierdza to np. PKB ogólne i PKB na głowę mieszkańca.
Jednak zmiana dokonała się również na poziomie indywidualnym i przez to – bardziej namacalnym. Obrazuje to prywatny majątek Polaka, który na przestrzeni 35 lat zwiększył się przeszło siedmiokrotnie.
Jak bardzo i dlaczego wzrosła zamożność w Polsce
Wg danych VeloBanku zaczerpniętych z World Inequality Database w 1989 wynosił on równowartość 14,7 tys. USD. Na koniec 2024 było to już 105,4 tys. USD. Skąd ten sukces?
– Transformacja gospodarcza, wejście do Unii Europejskiej oraz akumulacja oszczędności prywatnych przełożyły się na trwały wzrost zamożności polskich gospodarstw domowych – tłumaczy główny ekonomista VeloBanku, dr Piotr Arak.
Spośród Europejczyków pod względem tempa wzrostu zamożności w tym okresie wyprzedzili nas tylko Bułgarzy. Na koniec ub. r. dorosły obywatel tego kraju zgromadził zasoby netto wyceniane na 58,4 tys. USD. To przeszło ośmiokrotnie więcej niż 35 lat wcześniej (wzrost z 7,2 tys. USD).
Aczkolwiek różnica w zamożności obu społeczeństw zbytnio się nie zmieniła. Nadal oscyluje wokół dwukrotności. Innymi słowy: prywatny majątek Polaka jest prawie dwa razy większy niż Bułgara.
W bardziej okazałym tempie bogacili się jedynie Chińczycy. Jednak w 1989 zaczynali oni budowanie prywatnego majątki z jeszcze niższego poziomu niż kraje tzw. demokracji ludowej.
Wówczas każdy dorosły obywatel Państwa Środka miał średnio aktywa szacowane na 3,2 tys. USD. Po 35 latach ich wartość zwiększyła się ponad 27-krotnie – do 83 tys. USD. Wzrostowi zamożności tamtejszego społeczeństwa sprzyjała globalizacja, liberalizacja w światowym handlu i mentalność (akumulowanie kapitału zamiast konsumpcji).
Prywatny majątek Polaka na tle bliższego i dalszego sąsiada
Mimo spektakularnej zmiany in plus Polska i Bułgaria pozostają w ogonie Europy pod względem wartości aktywów dorosłego obywatela. Prywatny majątek Polaka (105 tys. USD) plasuje go na 20. miejscu w UE, a Bułgara (58 tys. USD) – na ostatnim.
Dla nas pocieszające może być to, że wyprzedzamy większość sąsiadów i krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Poza wspomnianą Bułgarią za nami plasują się:
- Ukraina – 21 tys. USD,
- Rosja – 61 tys. USD,
- Rumunia – 67 tys. USD,
- Łotwa – 82 tys. USD,
- Węgry – 90 tys. USD,
- Słowacja – 91 tys. USD,
- Litwa – 99 tys. USD.
Nieco bardziej zamożni od nas są Czesi (136 tys. USD) i Estończycy (110 tys. USD). Oczywiście poza zasięgiem pozostają na razie Niemcy. Statystyczny pełnoletni członek tamtejszego społeczeństwa ma majątek wyceniany na 358 tys. USD.
Najbogatsi są Luksemburczycy (683 tys. USD). Wielkością swoich zasobów netto przewyższają oni Amerykanów (550 tys. USD).
– Polska przestała być krajem ubogim w sensie majątkowym. Mimo utrzymujących się różnic coraz wyraźniej przesuwamy się z grupy krajów doganiających w stronę państw o ugruntowanej zamożności. Przy czym proces bogacenia może potrwać jeszcze kilka lat – uważa Piotr Arak.
Prywatny majątek Polaka w szczegółach
Co się składa na majątek Polaka? W olbrzymiej większości są to nieruchomości. Wartość domów i mieszkań należących do prywatnych osób szacuje się łącznie na 7,45 bln zł.
Aktywa finansowe to 2,5 bln zł. Z tego ponad połowę (1,35 bln zł) trzymamy w bankach na depozytach bieżących i terminowych. Istotne pozycje stanowią też:
- gotówka w obiegu – 399 mld zł,
- fundusze inwestycyjne – 214 mld zł,
- OFE – 213 mld zł,
- detaliczne obligacje skarbowe – 149 mld zł,
- akcje – 100 mld zł.
W porównaniu z innymi Europejczykami mało oszczędzamy i inwestujemy. Dorosły Polak ma w banku średnio równowartość 12,5 tys. USD. W tej kwestii gorzej wypada tylko statystyczny Rumun (6,3 tys. USD) oraz Bułgar (8,4 tys. USD).
Jednak nawet te społeczeństwa wyprzedzają nas w wartości majątku ulokowanym w inwestycjach. Chodzi o takie rozwiązania jak np. akcje, obligacje, ETF-y, fundusze. W nich przeciętny Polak ma równowartość 11,4 tys. USD.
Dla porównania inwestycje w instrumenty finansowe Czecha wynoszą 33 tys. dol., a Węgra – 27 tys. dol. Litwin ma w nich ulokowane 23 tys. dol., Bułgar – 20 tys. dol, a Rumun – 12 tys. dol.
Być może wynika to z faktu, że relatywnie mało oszczędzamy. Stopa oszczędności w relacji do PKB oscyluje w Polsce wokół 20 proc. W pandemii, gdy z powodu lockdownów wywołanych koronawirusem nie mogliśmy zbytnio wydawać, było to nawet 25 proc. Właśnie tyle wynosi średnia unijna.
Dla porównania w Czechach wskaźnik ten od lat przekracza 30 proc., a na Węgrzech kształtuje się wokół tego poziomu.
Maciej Kusznierewicz
Dodaj komentarz