Pierwsze pracownicze plany kapitałowe zaczęły działać. Jak każda nowość – wzbudzają one szereg pytań i wątpliwości. Przedstawiamy najważniejsze informacje o nowym programie oszczędzania na dodatkową emeryturę.
Artykuł powstał z inspiracji NN Investment Partners TFI
Z początkiem lipca ruszyły pierwsze pracownicze plany kapitałowe. To system częściowo dobrowolnego odkładania na dodatkową emeryturę, który finansują wpłaty dokonywane przez pracowników, pracodawców i skarb państwa. Przewiduje całkowitą prywatność środków.
Program ma się przyczynić do poprawy sytuacji materialnej Polaków po zakończeniu przez nich aktywności zawodowej. Dla obecnych 30-latków świadczenie z ZUS wyniesie bowiem 1/4-1/5 ich ostatniej pensji.
Kogo dotyczą pracownicze plany kapitałowe?
Jako pierwsi w PPK zaczęli automatycznie oszczędzać pracownicy zatrudnieni w firmach, rolniczych spółdzielniach produkcyjnych i spółdzielniach kółek rolniczych liczących co najmniej 250 pracowników. Z czasem będą do nich dołączać osoby z mniejszych podmiotów.
Docelowo PPK obejmie wszystkich pracowników w wieku 18-55 lat podlegających obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu. Stanie się tak 1 stycznia 2021 r.
W szczególności tą formą odkładania na prywatną emeryturę objęte są osoby:
- na etacie,
- na zleceniu (w wyjątkiem studentów do 26 lat),
- zatrudnione na podstawie umowy agencyjnej,
- wykonujące pracę nakładczą,
- należące do rolniczych spółdzielni produkcyjnych lub spółdzielni kółek rolniczych,
- pobierające wynagrodzenie za zasiadanie w radach nadzorczych.
Pracownicy powyżej 55. roku życia, ale mający nie więcej niż 70 lat, przystępują do systemu na własny wniosek.
Pracownicze Plany Kapitałowe nie dotyczą jednoosobowych przedsiębiorców – o ile nikogo nie zatrudniają. Natomiast za siebie takie osoby nie mogą opłacać składek do PPK.
Z systemu można w każdej chwili się wypisać (i nie odprowadzać więcej składek), składając stosowną deklarację. Przy czym co cztery lata trzeba ją ponawiać, ponieważ ustawa 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych zakłada automatyczny zapis również tych, którzy zrezygnowali z tej formy odkładania na jesień życia.
Składki do PPK
Składka do PPK wynosi 2 proc. wynagrodzenia brutto pracownika. Do tego pracodawca ze swoich środków dorzuca 1,5 proc. Obie strony mogą zwiększyć comiesięczne wpłaty do 4 proc. pensji brutto.
Raz w roku państwo zasila rachunek uczestnika premią w wysokości 240 zł. Do tego każdemu członkowi programu przyznaje 250-zł bonus powitalny.
Uwaga! Osoby zarabiające mniej niż 1,2-krotność minimalnego wynagrodzenia (3360 zł brutto w 2021 r.) mogą odprowadzać niższą składkę – na poziomie 0,5 proc. podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe.
Środki odłożone w PPK są zarządzane przez:
- Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych (TFI)
- Powszechne Towarzystwa Emerytalne (PTE),
- zakłady ubezpieczeń.
Wedle stanu z końca lipca 2019 r. zezwolenie na prowadzenie PPK miało 19 podmiotów. W tym gronie znajduje się m.in. NN Investment Partnters TFI. Wyboru konkretnej instytucji finansowej dokonuje pracodawca w porozumieniu z załogą.
W ramach swojej oferty firmy zarządzające PPK tworzą fundusze zdefiniowanej daty. Ich profil inwestycyjny dostosowany jest do wieku pracownika i zmienia się w czasie na bardziej bezpieczny (z rosnącym udziałem obligacji, bonów skarbowych, listów zastawnych, certyfikatów depozytowych) wraz ze zbliżaniem się oszczędzającego do granicy 60 lat.
W ustawie zapisano maksymalne limity kosztów zarządzania rachunkiem PPK. Nie mogą one przekraczać 0,6 proc. wartości aktywów netto funduszu w skali roku (w tym max 0,1 proc. wynagrodzenia za osiągnięty wynik).
Wypłaty z PPK
Oszczędności w PPK są własnością pracownika i podlegają dziedziczeniu. Co do zasady może on po nie sięgnąć po ukończeniu 60 lat. Z chwilą osiągnięcia tego wieku może też kontynuować odkładanie.
Domyślny sposób wypłaty zakłada, że uprawniona osoba jednorazowo pobierze 1/4 zgromadzonych środków, a resztę – w 120 miesięcznych ratach (w tym czasie pozostały kapitał dalej będzie inwestowany). W takim układzie nie płaci się podatku Belki. W przeciwnym razie, czyli przy wypłacie rozłożonej na mniej niż 120 rat, podjęte oszczędności zostaną uszczuplone o 19 proc. (tyle obecnie wynosi podatek od dochodów kapitałowych).
Pieniądze z PPK można również pobrać przed osiągnięciem 60. roku życia. Jednak nie jest to opłacalne. Wtedy – poza podatkiem Belki – kapitał pomniejszany jest o bonusy przyznane przez skarb państwa oraz 1/3 składek wniesionych przez pracodawcę.
Od tej zasady istnieją dwa wyjątki:
- Zakup mieszkania lub budowa domu, o ile oszczędzający nie ukończył 45 lat (można pobrać wszystkie środki, z koniecznością zwrotu)
- Poważna choroba uczestnika PPK, jego małżonka lub dziecka (można podjąć do 1/4 środków, bez obowiązku zwrotu).
W tych dwóch okolicznościach wypłaty są zwolnione z wszelkich danin publicznoprawnych.
Maciej Kusznierewicz
Program nie jest jakoś szczególnie skomplikowany. To kwestia czasu nim wszyscy się wdroża i znikną jakies watpliwosci. Wiadomo ze na poczatku bywa róznie bo to jednak nowość przynajmniej u nas. PPK dziala na swiecie od kilku lat. Program sprawdza sie co widac chocby i po statusach finansowych emerytów w Stanach czy w Anglii