Od jutra (18 maja) wszystkie firmy, w których są dostępne chwilówki i pozabankowe pożyczki ratalne, będą musiały bardziej rygorystycznie analizować wypłacalność klientów. Informacje o udzielonym finansowaniu i opóźnieniu w spłacie trafią do BIK-u. Co jeszcze się zmieni i jak to wpłynie na rynek?
W czwartek 18 maja 2023 w życie wchodzi kolejny pakiet zmian ustawy o kredycie konsumenckim, zwanej antylichwiarską. Najważniejsze z nich umieszczono w art. 9a. Formalnie są one realizacją zapisów ustawy z 6 października 2022 o zmianie ustaw w celu przeciwdziałania lichwie.
Pozabankowe pożyczki ratalne po zmianach 18 maja 2023
Zgodnie z wprowadzonymi rozwiązaniami:
- Wszystkie nowo udzielane pozabankowe pożyczki ratalne oraz chwilówki będą raportowane do BIK-u
- Tak samo jak opóźnienia w ich spłacie (oraz dodatkowo do biur informacji gospodarczych, np. BIG InfoMonitora czy Krajowego Rejestru Długów BIG)
- Pożyczkodawcy będą musieli każdorazowo badać zdolność kredytową wnioskodawców na podstawie danych udostępnianych przez zaufanych dostawców, czyli BIK albo BIG-i
- Firmy pożyczkowe będą zobowiązane odmówić finansowania klientom, którzy nie mają zdolności lub mają trwające co najmniej sześć miesięcy zaległości w regulowaniu innego zobowiązania
Jeśli mimo to pożyczkodawca udzieli finansowania, to w razie problemów z jego spłatą, nie będzie mógł go sprzedać firmie windykacyjnej ani dochodzić dopóki, dopóty klient nie ureguluje wcześniejszego zobowiązania. Przy czym w takim przypadku okres przedawnienia nie zostanie przerwany.
Bardziej sformalizowane (niektóre) chwilówki i pozabankowe pożyczki ratalne
Co jeszcze się zmieni? Niektórych klientów sięgających po chwilówki i pozabankowe pożyczki ratalne oraz same firmy udzielające finansowania czekają zwiększone formalności.
Chodzi o sytuację, gdy dane w zewnętrznych bazach, np. w BIK-u, oraz zdobyte przez pożyczkodawców z innych wiarygodnych źródeł nie pozwolą na ocenę zdolności kredytowej konsumenta. Wówczas musi on złożyć:
- oświadczenie o dochodach i stałych wydatkach gospodarstwa domowego
- dokumenty potwierdzające wysokość swoich dochodów.
Takie oświadczenie stanowić będzie załącznik do umowy. Firma pożyczkowa będzie zobowiązana przechowywać je przez trzy lata.
Ale uwaga! Wspomniane oświadczenie wymagane będzie tylko wtedy, gdy całkowita kwota pożyczki pozabankowej przekroczy dwukrotność minimalnego wynagrodzenia. Obecnie jest to 6980 zł. Od lipca próg wzrośnie do 7200 zł.
Konsekwencje nowelizacji ustawy antylichwiarskiej z maja 2023
Zdaniem niektórych ekspertów zmiany ustawy antylichwiarskiej z maja 2023 zwiększą koszty ponoszone przez instytucje pożyczkowe. Istnieje ryzyko przerzucenia ich na konsumentów.
– Klienci zapłacą więcej za obsługę umowy – ostrzega adwokat Karolina Kwiatkowska, partner kancelarii Czupajło Ciskowski & Partnerzy.
To nie koniec wpływu nowych przepisów na rynek. Prawdopodobnie część podmiotów nie udźwignie operacyjnie ani finansowo nowych obowiązków i zakończy działalność. Teoretycznie im mniejsza konkurencja, tym wyższe ceny.
— Rozwiązanie narzucone przez ustawodawcę generuje u pożyczkodawców szereg nowych obowiązków po stronie operacyjnej i administracyjnej. Znacznie zwiększa też koszty prowadzenia działalności o opłaty związane z odpytywaniem i raportowaniem do zewnętrznych baz, które działają na zasadach komercyjnych — zauważa Zbyszko Pawlak, przewodniczący prezydium Rady FRRF.
Zgodnie z informacjami Fundacji Rozwoju Rynku Pożyczkowego od grudnia 2022, gdy zaczęły obowiązywać niektóre zmiany znowelizowanej ustawy antylichwiarskiej, działalność zakończyło siedem firm udzielających pożyczek. W marcu br. aktywnych było 36 instytucji, a w listopadzie – 43. Jeszcze w 2019 funkcjonowało ich ponad 50.
— Trudno ocenić, ile ostatecznie firm pożyczkowych zdecyduje się na kontynuowanie
działalności w nowych warunkach. Niemniej w żaden sposób nie wpłynie to na cenę
pożyczek — zaznacza Zbyszko Pawlak. — Podobnie jak nie ma obaw, że koszty wynikające z nowych zasad oceny zdolności kredytowej zostaną przerzucone na konsumentów. Prawo ściśle reguluje maksymalną wysokość kosztów kredytu konsumenckiego. Nie ma tu przestrzeni
do ich podwyższania — dodaje.
Dodajmy, że z początkiem 2024 firmy pożyczkowe obejmie nadzór KNF-u. Będą musiały składać mu sprawozdania kwartale i roczne.
Konsolidacja sektora pożyczkowego
Czy rzeczywiście zmiany regulacyjne sprawią, że za chwilówki i pozabankowe pożyczki ratalne zapłacimy więcej?
Już od dawna wiele instytucji z tego sektora współpracuje z BIK-iem albo biurami informacji gospodarczej. Korzysta też z profesjonalnych baz danych pozwalających na ocenę wypłacalności konsumentów (np. dostarczanych przez firmę CRIF). Stosuje również własne rozwiązania.
Wbrew pozorom firmy pożyczkowe nie przyznają finansowania każdemu, kto się do nich zgłosi. Świadczy o tym m.in. względnie wysoki wskaźnik średniej liczby odpytań ws. klientów aplikujących o finansowanie. Od dłuższego czasu ma on wartość powyżej 3, a od przełomu roku znajduje się na historycznie wysokich poziomach.
— Zachodzące zmiany legislacyjne nie są neutralne dla klientów. Znacząco zmniejszy się podaż pożyczek. Z jednej strony kurczy się liczba aktywnych na rynku podmiotów, a z drugiej pożyczkodawca nie będzie mógł udzielić pożyczki, jeśli konsument ma jakiekolwiek opóźnienie w spłacie innego zobowiązania powyżej 180 dni – mówi przedstawiciel FRRF. — Dotyczy to także w przypadku, gdy model biznesowy i doświadczenie współpracy konkretnej firmy z konkretnym klientem dokumentuje idealną współpracę i idealną regularność spłat — dodaje.
Dowiedz się, jak nowa ustawa antylichwiarska wpłynęła na pozabankowe pożyczki gotówkowe.
Maciej Kusznierewicz
Dodaj komentarz