Po słabszym drugim kwartale lato przyniosło wzrost popytu na niebankowe pożyczki gotówkowe. Szczególnie dobre były dla branży sierpień i wrzesień. Na razie nie realizuje się czarny dla instytucji udzielających finansowania scenariusz, który powstał na kanwie obowiązujących od maja regulacji.
Jak na razie lato było dla sektora pożyczkowego najlepszym okresem w tym roku. Klienci chętniej zadłużali się na większe kwoty. W sierpniu i wrześniu miesięczna sprzedaż chwilówek i pożyczek ratalnych na dowolny cel przekroczyła ważny poziom.
Niebankowe pożyczki gotówkowe po trzech kwartałach 2023
Wg danych BIK-u od stycznia do września firmy pożyczkowe zawarły z klientami 2,854 mln umów na łącznie 6,566 mld zł. Średnio jedno zobowiązanie opiewało na 2301 zł.
W stosunku do analogicznego okresu 2022 liczba niebankowych pożyczek gotówkowych zwiększyła się o 7,7 proc. (204 tys. szt.), a ich wartość – o 10,2 proc. (617 mln zł). Przeciętny zaciągany dług wzrósł o 2,5 proc. (56 zł).
Zwyżka w ujęciu kwotowym okazała się solidna. Jednak po uwzględnieniu inflacji, która wg GUS-u w pierwszych dziewięciu miesiącach wyniosła 13,2 proc., wartość udzielonego finansowania zmalała. Jest to zbieżne z utrzymującą się od początku roku ujemną dynamiką sprzedaży detalicznej (konsumpcji prywatnej).
Niebankowe pożyczki gotówkowe po dziewięciu miesiącach
| ↓I-III kwartał | Liczba umów [mln szt.] | Wartość [mld zł] | Średnia kwota pożyczki [zł] |
| 2023 | 2,854 | 6,566 | 2301 |
| 2022 | 2,650 | 5,949 | 2245 |
| 2021 | 2,093 | 5,03 | 2403 |
| 2020 | 1,506 | 3,404 | 2261 |
| 2019 | 2.046 | 5,197 | 2539 |
Letnie odbicie w pożyczkach pozabankowych
Dla instytucji pożyczkowych trzeci kwartał okazał wyraźnie lepszy od drugiego, gdy branża szykowała się do wejścia w życie kolejnych przepisów znowelizowanej ustawy antylichwiarskiej. Dokonywała zmian operacyjnych i administracyjnych.
Przypomnijmy, że od 18 maja wszystkie udzielane niebankowe pożyczki gotówkowe (chwilówki, ratalne, BNPL-e) muszą być zgłaszane do BIK-u. Tak samo jak opóźnienia w ich spłacie. Ponadto pożyczkodawcy muszą badać zdolność kredytową wnioskodawców.
Od lipca do września firmy pozabankowe zawarły 1,042 mln umów o niebankowe pożyczki gotówkowe na łącznie 2,395 mld zł. Jedno zobowiązanie opiewało na 2298 zł, czyli o 1/4 więcej niż w II kwartale. Latem instytucje pożyczkowe zrealizowały 36,5 proc. całej tegorocznej sprzedaży (zarówno w ujęciu liczbowym, jak i wartościowym).
Do tego w sierpniu i wrześniu klienci zadłużali się na ponad 800 mln zł. Było to odpowiednio: 820,6 i 808,25 mln zł.
To pierwsze takie przypadki, odkąd BIK dokonał zmian metodologicznych w raportowaniu. Mianowicie podzielił on pożyczki pozabankowe na:
- tradycyjne,
- celowe, czyli w ramach płatności odroczonych, oraz
- karty kredytowe i limity pożyczkowe przyznawane przez instytucje niebankowe, np. Providenta i Wongę.
Nowe prawo dla branży pożyczkowej
Nie sprawdziły się więc negatywne prognozy przedstawicieli branży o tym, że nowe przepisy zmniejszą dostępność niebankowych pożyczek gotówkowych. Również liczba aktywnych podmiotów (37), mimo większych kosztów i wymagań, przestała maleć. W sierpniu jeden z nich nawet powrócił na rynek.
Przy czym przed rokiem było ich 42, czyli o pięć więcej niż obecnie. Przed pandemią, gdy po raz pierwszy ustawowo zmniejszono pozaodsetkowe koszty pożyczek i chwilówek, funkcjonowało ponad 50 instytucji udzielających finansowania.
Poza tym już z początkiem 2024 firmy pożyczkowe wejdą pod nadzór KNF-u. To ponownie zwiększy ich koszty stałe, co przy limitowanych opłatach pozaodsetkowych zmniejszy rentowność biznesu. W efekcie niektóre instytucje mogą zakończyć działalność.
[Aktualizacja 7 lutego 2024] W całym 2023 popyt na pozabankowe pożyczki gotówkowe mocno wzrósł.
Maciej Kusznierewicz
Dodaj komentarz