W pierwszą niedzielę 2021 r. Idea Bank zostanie wchłonięty przez Bank Pekao. Zdecydował o tym Bankowy Fundusz Gwarancyjny, powołując się na niedobory kapitałowe i ryzyko bankructwa tego pierwszego. Klienci nie mają powodów do niepokoju.
Na mocy zapisów ustawy z 10 czerwca 2016 r. Bankowy Fundusz Gwarancyjny zdecydował w środę (ze skutkiem na 31 grudnia) o przymusowej restrukturyzacji Idea Banku. W praktyce będzie mieć ona postać przejęcia większości jego praw i obowiązków przez Bank Pekao, co formalnie stanie się 3 stycznia. Pełna integracja ma się zakończyć do końca 2021 r.
Przymusowa restrukturyzacja Idea Banku w praktyce
Do organizacji kierowanej przez Leszka Skibę trafią w całości kredyty i depozyty klientów Idea Banku. Warto dodać, że wg audytora z PwC Advisory kredyty zagrożone (ang. NPL) stanowią prawie 1/4 portfela kredytowego Idea Banku. Nominalnie to ok. 2,8 mld zł z 12,3 mld zł.
Do banku z żubrem w logo nie trafią zobowiązania wynikające z:
- oferowanych obligacji upadłego GetBacku,
- spornych polisolokat TU Europa ani
- certyfikaty inwestycyjne nieistniejącego już Trigon TFI.
Ponadto – na pokrycie strat – umorzone zostały akcje Idea Banku (do momentu wykluczenia ich z obrotu warte były 124,5 mln zł, ale ich nominał opiewał na przeszło 210 mln zł; ostatecznie chodzi o 156 mln zł) i wyemitowane przezeń obligacje (56 mln zł). Tak przewiduje bowiem procedura kontrolowanej likwidacji, która w polskim porządku prawnym obowiązuje od 2016 r.
Wskutek decyzji BFG rozwiązaniu uległ zarząd Idea Banku, którym kierował Jerzy Pruski. Jego rada nadzorcza utraciła swoje kompetencje.
Idea Bank nie będzie już prowadzić działalności, ale pozostanie podmiotem prawa i uczestnikiem obrotu prawnego. Tym, co z niego zostało, przez rok administrować będzie Paweł Małolepszy.
Idea Bank i jego lokaty
A co przymusowa restrukturyzacja Idea Banku oznacza dla jego klientów? Właściwie nic szczególnego. Nie mają oni powodów do niepokoju. Ich pieniądze są bezpieczne (podlegają ochronie BFG), a posiadane produkty pozostają aktywne. W przeciwieństwie do udziałowców i wierzycieli nie stracą na tej operacji.
W związku z przejęciem Idea Banku przez Bank Pekao klienci tego pierwszego nie muszą podejmować żadnych działań. Nie muszą zmieniać loginów ani haseł. Aktualne pozostają numery ich rachunków, kart płatniczych, PIN-y oraz kod SWIFT.
Na swoje konta mogą oni logować się tak jak dotychczas – przez system transakcyjny Idea Cloud i aplikację mobilną. Tam też mogą sprawdzać stan środków i zlecać dyspozycje, np. przelewy. Od poniedziałku 4 stycznia od godz. 13 placówki Idea Banku będą funkcjonować już pod szyldem banku z żubrem. Formalnie tego dnia osoby korzystające dotąd z usług Idea Banku staną się klientami Banku Pekao.
Kredytobiorcy są zobowiązani do terminowego regulowania należności. Także w tym przypadku numery rachunków do spłat nie zmieniają się.
Ważne! Przejęte przez Bank Pekao lokaty Idea Banku będą utrzymane na pierwotnych warunkach. Oznacza to, że klienci w terminie zapadalności depozytu otrzymają odsetki w umówionej wysokości.
Uporządkowana likwidacja vs niekontrolowana upadłość
Choć zdaniem BFG Idea Bank w rozumieniu ustawy nie pełnił funkcji krytycznych (czytaj więcej) ani nie był podmiotem znaczącym, fundusz nie chciał dopuścić do jego upadłości. Dlaczego? Z dwóch powodów.
Po pierwsze, standardowe bankructwo organizacji kontrolowanej przez Leszka Czarneckiego mogłoby wywołać efekt domina i zachwiać stabilnością całego systemu finansowego w Polsce.
Po drugie, normalna upadłość Idea Banku byłaby droższym rozwiązaniem. Wiązałaby się z zaangażowaniem większych środków publicznych niż wielkość udzielonych Bankowi Pekao gwarancji pokrycia strat wynikających z przejęcia praw i zobowiązań Idea Banku. BFG musiałby w ramach systemu ochrony wypłacić klientom ich depozyty wraz należnymi odsetkami.
Na koniec września klienci trzymali w Idea Banku 13,7 mld zł. To kilkukrotnie więcej niż największa do tej pory operacja wypłat środków gwarantowanych realizowana przez BFG.
Na przełomie lat 2014-15 przekazał on członkom upadłego SKOK-u Wołomin ok. 2,2 mld zł. Pod koniec 2015 r. niemal tyle samo zwrócił klientom niewypłacalnego SK Banku. Tymczasem fundusz ochrony środków gwarantowanych opiewa na 15,4 mld zł, choć po jego wyczerpaniu BFG może sięgnąć po inne instrumenty, np. dotacje i pożyczki z NBP.
Natomiast dotacja z funduszu przymusowej restrukturyzacji, na który zrzucają się wszystkie banki, sięgnie „zaledwie” 193 mln zł. Jednak do tego trzeba doliczyć obowiązujące przez osiem lat gwarancje, których wartość szacuje się na 1 mld zł.
Powody przymusowej restrukturyzacji Idea Banku
Dlaczego w ogóle BFG wszczął procedurę przymusowej restrukturyzacji wobec Idea Banku? Ze względu na jego przedłużające się problemy finansowe. Od początku 2018 r. firma kontrolowana przez Leszka Czarneckiego wykazywała niedobory kapitałowe. Przez pewien okres przynosiła duże straty (łącznie 1,7 mld zł), które uzupełniano z kapitałów własnych.
W konsekwencji wg stanu na 30 września 2020 jej współczynnik wypłacalności wynosił 2,5 proc. przy wymaganych przez KNF 10,5 proc. Do tego, zdaniem audytora, Idea Bank miał ujemne fundusze własne w wysokości prawie -483 mln zł. Sama instytucja raportowała +173 mln zł.
Zobowiązania Idea Banku przekraczały jego majątek, co groziło jego upadłością. Zdaniem BFG prowadzone przez zarząd działanie autonaprawcze nie usunęłyby tego ryzyka w pożądanym czasie. Po części dlatego, że KNF nie zatwierdził przedstawionego mu planu naprawczego. Uznał, że niektóre działania sanacyjne mają charakter czysto księgowy.
Główny udziałowiec wielokrotnie zapowiadał dokapitalizowanie kontrolowanego przez siebie podmiotu, ale długo nie realizował tych planów. Dopiero w ostatnich tygodniach przez swoje spółki zależne wyłożył 156 mln zł i zapowiedział kolejne 200 mln zł. Fiaskiem zakończyły się również poszukiwania przez niego inwestora strategicznego.
Z drugiej strony od początku 2020 r. Idea Bank zaczął przynosić zysk. Co prawda był on niewielki, ale wykazywał tendencję rosnącą. Po dziewięciu miesiącach wypracował na czysto 8 mln zł, z czego ponad 5 mln zł w samym trzecim kwartale.
Po Bank Pekao przejmuje Idea Bank?
Bank Pekao był jedynym chętnym na Idea Bank. Lecz decyzja o przejęciu biznesu Leszka Czarneckiego nie zapadła tam jednogłośnie.
Potwierdzeniem tego stanowią dymisje dwóch wiceprezesów Banku Pekao: Tomasza Styczyńskiego i Grzegorza Olszewskiego. Oficjalnie powód był taki, że mieli inną wizję rozwoju instytucji, w której pracowali. Nieoficjalnie mówi się o ryzyku reputacyjnym.
Niezadowoleni z przejęcia byli też akcjonariusze. Po upublicznieniu przez BFG informacji o transakcji, notowania Banku Pekao poszły w dół.
Po co zatem organizacja kontrolowana przez PZU i PFR się zdecydowała na taki ruch? Żeby wzmocnić swoją pozycję w segmencie mikroprzedsiębiorstw i MSP, które dla Banku Pekao są strategicznymi obszarami rozwoju. Do tego dochodzą synergie kosztowe 300 mln zł netto w ciągu 10 lat oraz know-how w obszarze leasingu samochodów.
Natomiast sama transakcja będzie mieć marginalny wpływ na jego wskaźniki kapitałowe i zdolność do wypłaty dywidendy. Pod względem aktywów Bank Pekao jest 16 razy większy (suma bilansowa na poziomie 223 mld zł). Wobec tego ryzyka nie stanowi ewentualny odpływ depozytów.
Przymusowa restrukturyzacja Idea Banku jest trzecim takim przypadkiem w polskim sektorze. Jednak wcześniejsze operacje były realizowane na znacznie mniejszą skalę. Przypomnijmy, że toczyły się one względem PBS-u Sanok, którego majątek przeniesiono do instytucji pomostowej, czyli Banku Nowego BFG, oraz Banku Spółdzielczego w Przemkowie, którego wchłonął SGB-Bank.
Maciej Kusznierewicz
Dodaj komentarz